Expositie Stadskunstkamer Haarlem 15-10-2020 t/m 31-01-2021

Installatie met animatie en korte VR films in de Kunstkamer Haarlem

In juni 2020 werd ik door Marion Reulen, curator van de Kunstlijn Haarlem, gevraagd of ik mijn werk wilde exposeren in de Stadskunstkamer, een afgesloten ruimte vlakbij de Raaks, in het gebouw van Gemeente Haarlem. Ze zei erbij dat het goed zou zijn om werk te exposeren dat op één of andere manier licht geeft, omdat dit het beste werkt in de Stadskunstkamer. De ramen van de ruimte kunnen nogal spiegelen overdag en dan is wat zich binnen bevindt moeilijker te zien. Uiteraard zijn er wel lampen in de ruimte, maar als kunstenaar wil je dat je werk maximaal tot zijn recht komt. Idealiter hebben expositieruimtes een aantal voorzieningen die je als kunstenaar nodig hebt: goed (dag)licht, stevige muren, het liefst wit, een kleine opslag voor apparatuur. In de praktijk werkt dat niet (altijd) zo. Vaak moet je roeien met de riemen die je hebt. Dat betekent dat je niet alleen creatief moet zij in je maakproces van het te exposeren werk zelf, maar ook bij de presentatie ervan.

Op dat moment wist Ik wist nog niet precies wat ik zou gaan doen in de Stadskunstkamer en of ik überhaupt iets had waar licht aan te pas kwam. Ik maak tekeningen en ik zag niet meteen een toepassing die goed zou kunnen werken.

Eerder in 2020 was ik gestart met een aantal persoonlijke projecten, waaronder VR tekeningen in 3D en een kunstwerk, getiteld “The Lion Faced One - Mother of All” dat ik wilde gaan publiceren, op crypto kunstplatform Async Art. Het werk is geïnspireerd op de boektrilogie Poseidon’s Children van science fiction auteur Alastair Reynolds. Het verhaal gaat in grote lijnen over ruimtereizen en er is een hoofdrol weggelegd voor een oudere vrouw, Eunice Akinya, die ruimtepionier is. Ze wordt onder de mensen ook wel The Lion Faced One genoemd.

Async Art is een online kunstplatform, waar je als kunstenaar digitaal werk kunt plaatsen(ook wel tokenizen genoemd, aangezien digitale kunst in de crypto kunstwereld als Non Fungible Tokens worden geclassificeerd). Het platform wordt aangedreven door Ethereum, een decentraal systeem (waaronder de cryptomunt Ether) dat gebruik maakt van blockchain technologie. Momenteel ben ik bezig met het schrijven van een stuk over crypto art, cryptovaluta en blockchain, dus mocht je dat interessant vinden, kun je daar op mijn blog later meer over lezen.

Wanneer je je werk op Async Art hebt geplaatst, kan er op worden geboden, in cryptovaluta, in dit geval Ether (ETH). Daarnaast kun je bij Async Art programmeerbare kunst maken. Je kunt laagjes aan je tekening, of gemaakte foto toevoegen, zodat het werk extra mogelijkheden krijgt. De koper van het werk kan zowel de ‘master’ (zoals het werk er in de door jouw gepubliceerde voorvertoning uitziet) als de lagen waaruit het complete werk bestaat, aanschaffen. De lagen kun je vervolgens ‘aan’ of ‘uit’ zetten. De eigenaar kan dus invloed hebben op hoe het kunstwerk er uit ziet.

Voorbeeld: Rutger van der Tas en ik hebben tijdens Halloween 2020 de toen door Async Art nieuw geïntroduceerde feature Day/Night Canvas uitgeprobeerd. Deze zogenaamde template bestaat uit een dag en nacht kant. Je maakt dus 2 afbeeldingen. Rutger maakte de nachtkant en ik de dagzijde. Tijdens het proces wat je doorloopt om het werk online te publiceren kun je een tijdzone instellen. Op het moment dat in de ingestelde tijdzone de klok twaalf uur middernacht slaat, verandert de afbeelding van de dag- naar de nachtversie. Je hoeft overigens geen kaas te hebben gegeten van programmeren. Dat doet het Async team voor je. Daarom vragen ze ook een klein percentage van de opbrengst van de eventuele verkoop, net als bij een galerie, of een agent.

Op het moment van inrichten in de Stadskunstkamer was het werk voor Async Art nog niet af. Ik had al verschillende lagen gemaakt, maar ik was nog aan het puzzelen hoe ik dit in elkaar wilde laten vallen, programmeer-gewijs. Je kunt ook niet in één oogopslag de complete tekening laten zien, omdat verschillende versies van de lagen die je maakt, onderverdeeld zijn in zogenaamde states, waarbij ook de individuele lagen verschillende gedaanten kunnen aannemen.

Voor de presentatie in de Stadskunstkamer kwam ik op het idee om mijn werk te laten zien op videoschermen. Bij Nieuwe Vide, waar ik productie coördinator ben, werken we vaak met videokunst in onze exposities. Grote lichtbakken met bewegend beeld waren precies wat ik nodig had. Omdat ik een animatie had gemaakt van “The Lion Faced One-Mother of All” in After Effects, waar de verschillende lagen voorbijkomen, bedacht ik me dat het VR project waar ik aan werkte, hier goed bij zou passen.

Ik was in VR met hetzelfde onderwerp bezig. Ook hier figureert Eunice Akinya, maar dan op een buitenaardse planeet. In de applicatie Tilt Brush kun je in je 3D getekende scene een camera pad instellen. Aan het door jou gemaakte pad kun je camera’s toevoegen, waarbij je gebruik kunt maken van kijkrichting, versnellen/vertragen en in/uitzoomen. Omdat de Kunstkamer een afgesloten ruimte is die niet fysiek bezocht kan worden, heb ik een impressie van mijn VR werk als korte filmpjes vastgelegd zodat deze op een videoscherm kunnen worden afgespeeld.

Toen mijn beppe (oma) eind juli 2020 overleed, kwam ik op het idee om de vrouw in de VR scene de haardracht van mijn beppe te geven. Ze droeg haar lange haar, dat reikte tot haar kuiten, in twee vlechten die ze rond haar hoofd wikkelde en vastzette met een speld. Het was een karakteristiek kenmerk van haar. De hoofdpersoon uit Reynold’s boeken, de ruimtepionier, deed me ergens aan mijn beppe denken. Mijn beppe was erg nuchter en praktisch, net als de ruimtepionier. Akinya is onverschrokken en mijn beppe was dat ook. In WOII smokkelde ze op negentienjarige leeftijd wapens en goederen langs Duitse controleposten in Noordoost-Friesland. Mijn werk werd een combinatie van persoonlijke geschiedenis en eigen interesses. Feit en fictie ontmoetten elkaar.

Mijn idee was om twee videoschermen in de ruimte te plaatsen waarop beide werken zouden worden afgespeeld. De impressies van de VR scene heb ik aan elkaar verbonden door middel van korte bumpers, bestaande uit handgeschreven zinnen die kort aangeven waar de voorstelling over gaat. Deze bumpers zijn gemaakt in Tilt Brush.

Twee schermen die allebei tegen een muur worden geplaatst, dat vond ik qua inrichting nog niet helemaal kloppen. Ik maakte op deze manier geen gebruik van de totale ruimte die ik tot mijn beschikking had. Nu is de Stadskunstkamer niet zo groot, maar ik wilde toch iets extra’s doen, ook omdat ik de beelden op de twee schermen meer met elkaar wilde verbinden.

Een aantal jaar geleden heb ik een tijdlang papercuts gemaakt. Ik besloot deze techniek toe te passen voor deze installatie, omdat ik handgetekende elementen een mooie toevoeging vond. Door elementen te tekenen op gekleurd papier en die uit te knippen en te plaatsen op de vloer, met een kijkrichting naar de twee schermen, werden de verschillende werken samengevoegd tot een project, een installatie. Digitaal en analoog gecombineerd.

Details uit het digitale werk getekend op gekleurd papier. Ook Star Trek’s Enterprise zit ertussen.

Terugkijkend op de totstandkoming van dit project – dat ik Poseidon’s Children heb genoemd - valt me op dat dit project in constante beweging is geweest, zowel in het maakproces als in de presentatie. Die twee liepen eigenlijk zowat parallel. De expositie zoals deze nu te zien is, is in die zin ook een momentopname. Ik ben verder gaan werken aan de tekening voor Async Art. Deze heb ik begin 2021 getokenized op het platform.

Normaliter weet ik van te voren precies wat ik ga doen bij een expositie. Dat heb ik ditmaal losgelaten. Dit was een andere aanpak, waar ik veel van heb geleerd. Enige regie en organisatie is natuurlijk altijd aan te bevelen, maar om de teugels eens te laten vieren was goed voor mijn manier van werken.

De expositie is nog te zien tot eind januari. De Stadkunstkamer bevindt zich op de kruidsing van de Jacobstraat en de Raaks in het centrum van Haarlem.